ของเล่นไทยและวิวัฒนาการของเล่น
อดีตในวัยเด็กดูเสมือนเป็นความทรงจำอันมั่นคงที่ไม่เคยลบเลือนหาย ต่างอย่างสิ้นเชิงกับปัจจุบันที่ไม่เคยหยุดนิ่งและแน่นอน เสียงหัวเราะ รอยยิ้ม ความสนุกสนานของวัยเด็กแม้จะเหลือเพียงความทรงจำ แต่ของเล่นชิ้นเล็กชิ้นน้อยยังเป็นสิ่งหลงเหลือจากความสนุกสนานในวัยเยาว์ ของเล่นจึงเป็นมากไปกว่าวัตถุสิ่งของ ความทรงจำ ความฝัน ความสนุกสนานในวัยเยาว์ ยังฝังอยู่ในของเล่น และยิ่งไปกว่านั้นของเล่นยังเป็นตัวแทนของอดีตที่หลงเหลือมาถึงยุคสมัยปัจจุบัน
ของเล่นในอดีตไม่ได้มีวางขายมากมายก่ายกองเต็มท้องตลาดอย่างเช่นปัจจุบัน แต่มักเป็นของที่ผลิตขึ้นเองประยุกต์ดัดแปลงไปตามธรรมชาติแวดล้อม ของเล่นในแต่ละท้องถิ่นจึงมีความแตกต่างหลากหลายกันไป ในแง่นี้ของเล่นพื้นบ้านจึงเป็นทั้งวัตถุทางวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงสภาพวิถีชีวิตความเป็นอยู่ในแต่ละท้องถิ่น และเป็นร่องรอยของอดีตที่แฝงอยู่ในของเล่น
การเล่นของเด็ก จากหลักฐานที่ปรากฏมีมาตั้งแต่สมัยอียิปต์โบราณ แต่หลักฐานนั้นเป็นเพียงท่าทาง
และวิธีการเล่นที่สืบทอดต่อกันมาไม่มีการบันทึกๆไว้เป็นลายลักษณ์อักษร การเล่นที่มีการบันทึกๆไว้เป็นลาย
ลักษณ์อักษรนั้นเริ่มต้นในสมัยกรีก
ในหนังสือหมากาพย์อีเลียด (ILLIAD) ของโฮเมอร์ Homer และงานทางจิตรกรรมที่ค้นพบ การเล่นที่โฮเมอร์ได้กล่าวถึงไว้มีหลายอย่าง เช่น การแข่งม้า การชกมวย การเล่นมวยปล้ำ การวิ่งแข่ง การขว้างจักร การพุ่งเหลน การยิงธนู และอื่นๆซึ่งมีการจัดเทศกาลการแข่งขันกันโดยกำหนดเวลาไว้อย่างแน่นอนและสม่ำเสมอ และในสมัยนี้ได้มีการจัดมหกรรมกีฬาโอลิมปิกขึ้นด้วย
เมื่อเกิดการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกขึ้นในระยะแรก ผู้เข้าแข่งขันจะฝึกฝนการเล่นต่างๆด้วยตนเอง จนถึงศตวรรษที่ 7 ก่อน
คริสตกาลจึงมีการฝึกฝนอย่างจริงจังตามกฎเกณฑ์ที่วางไว้อย่างแน่นอน การเล่นเหล่านี้ยังมีการบรรจุไว้ในหลักสูตรการศึกษาของเด็กชาวกรีกด้วย
ในกรุงสปาร์ตา (Sparta) หลักสูตรภาคบังคับจะต้องมีการเล่นอยู่ด้วยและเด็กๆจะได้รับการฝึกฝนใกล้ชิดเป็นพิเศษ ทั้งนี้เพราะชาวกรีกโบราณถือว่าความสมบูรณ์ของร่างกายเป็นสิ่งสำคัญยิ่งในการที่จะมีชีวิตอยู่รอด การเล่นของกรีกในช่วงนี้จึงมีลักษณะเน้นหนักในทางออกกำลังกายเป็นส่วนใหญ่
การเล่นของเด็กๆมักจะเปลี่ยนแปลงไปตามสถานที่และสภาพสังคม ประเทศส่วนมากมักมีการเล่นซึ่งเป็นการเล่นของผู้ใหญ่ เด็กก็จะทำตามอยู่บ้าง ประเทศทางแถบสแกนดิเนเวียมักจะมีการสร้างป่าและสถานที่ตื่นเต้นน่าผจญภัยให้ เด็กๆเล่นส่วนประเทศในแถบยุโรปและอเมริกาจะสร้างสถานที่เด็กๆที่เป็นสมาชิก จะได้ทำกิจกรรมร่วมกันเช่น กองไฟ สร้างกระท่อม และกิจกรรมอื่นๆโดยเด็กเหล่านั้นจะมีผู้นำ
เมื่อ 4 ศตวรรษที่แล้วเด็กในยุคนั้นจะสนุกอยู่กับการเล่นใหม่เช่น “ ห่วง “ Hoop ซึ่งเป็นที่นิยมมาตั้งแต่สมัยโรมัน และกรีกโบราณก็จะมีเล่นในช่วงนั้นด้วย
ว่าว เป็นการเล่นที่รู้จักในยุโรปเพราะได้แบบอย่างมาจากจีนและเผยแพร่ออกไป จนถึงศตวรรษที่ 17 จึงมีการเล่นที่นิยมแพร่หลายออกไป
การละเล่นในสมัยโบราณมีหลักฐานปรากฎเป็นภาพวาดอยู่หลายแห่งเช่น ปรากฎแจกันอายุ 400 ปี ก่อนคริสต์ศักราชและบนกำแพงที่วาดภาพสีจากปอมเปอี ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ เมืองเนเปิลและเมืองโพลุส ( Polluse ) ซึ่งเป็นภาพแสดงถึงการเล่นที่เป็นการต่อสู้กันระหว่าง 2 ฝ่าย แต่ละฝ่ายจะทราบว่าใครเป็นผู้เล่นก่อนโดยการใช้เหรียญ หอยหรือใช้คำพูดตัดสิน
เมื่อทราบว่าฝ่ายใดเล่นก่อนแล้ว ฝ่ายที่เล่นก่อนจะแอบเข้าไปตีที่หลังทางด้านหลังอีกฝ่ายหนึ่ง จนกว่าฝ่ายที่ถูกตีจะตอบได้ว่าใครเป็นผู้ตี การเล่นแบบนี้ในอังกฤษเรียกว่า Hot Cockles และในฝรั่งเศสเรียกว่า La Main Chaude โดยจะมีคำร้องประกอบการเล่นด้วย เช่น Looby Loo หรือ Oats and Bean and Barlay Grew ผู้ที่ริเริ่มการเล่นชนิดนี้คือ เพลโต การเล่นแบบนี้เริ่มเล่นกันใน
อิตาลี และต่อมาก็เป็นที่นิยมของชาวยุโรป
เป็นที่น่าสังเกตว่า กำเนิดของการละเล่นหลายอย่าง เช่น วิ่ง่ไล่จับ หรือโปลิสจับขโมย ( Prisoner’s Base ) มีการเล่นตั้งแต่เทศกาลโอลิมปิกครั้งแรก ๆ
ส่วนการเล่นซ่อนหา ( Hide and Seek ) เริ่มต้นจากจากประเพณีที่ผู้คนจะออกจากนอกบ้านในฤดูใบไม้ผลิเพื่อหานก ดอกไม้และแมลง จากนั้นก็นำกลับมาบ้านเพื่อแสดงถึงการเริ่มต้นของฤดูใบไม่ผลิมาถึงแล้ว ในยุโรปบางประเทศผู้ซ่อนจะเลียนแบบนก เพื่อซ่อนเร้นผู้ที่มีหน้ามี่หานก
การเล่นบางประเภทผู่ใหญ่จะให้การสนับสนุนและเป็นผู้สอนให้เด็กตั้งแต่ยังเป็นทารก เช่น การสื่อสารด้วยใบหน้า การใช้นิ้วมือหรือนิ้วเท้าแสดงท่าทาง เมื่อเด็กเข้าโรงเรียนก็จะมีการเล่นที่โรงเรียนให้เด็กได้สนุกสนานเพลิดเพลินด้วย เช่น เบสบอล การชกมวย ฟุตบอล เทนนิส และกีฬาอีกหลายประเภท โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อเด็ก ๆ มีร่างกายที่แข็งแรง มีศีลธรรม มีน้ำใจเป็นนักกีฬา
เป็นที่น่าสังเกตว่าการเล่นแบบนี้จะเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ และบรรจุลงในหลักสูตรการศึกษา แล้วค่อย ๆ มีอิทธิพลต่อชีวิตต่อชีวิตเด็ก ส่วนการเล่นที่เป็นการเล่นดั้งเดิมตามท้องถิ่นต่าง ๆ จะมีให้เล่นในการฝึกลูกเสือ เนตรนารี
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น